BLOG | 26-11-2018

• Perfectionisme is een sluipmoordenaar. Maar hoe word je als perfectionist weer Proud to be vout? •

Door: Gertie Verreck

Met herkenning las ik afgelopen week het artikel in Trouw, getiteld ‘perfectionisme is een sluipmoordenaar’, een interview met orthopedagoog Ard Nieuwenhuis. Ik werd geraakt door onderstaand stuk:

Als je perfectionisme niet aanpakt in het onderwijs, heeft dat ­later verstrekkende gevolgen. Iemand kan altijd met vlag en wimpel slagen, maar valt op zijn 25ste om. Perfectionisme kan verlammen en achter goede prestaties kan veel te veel ­inspanning verborgen gaan. En doorgeslagen perfectionisme is een voorspeller voor o.a. burn-outs en depressies. 

Vind je het wel echt ok om fouten te maken?

De sociale druk om perfect te zijn, neemt toe. Om precies te zijn: de sociale druk om perfect te zijn is de afgelopen decennia  met 30% toegenomen blijkt uit een vergelijkende studie onder 41.000 jongeren. Hoe gaan we – werkgevers, HR-professionals, leidinggevenden - hiermee om als er zoveel druk op ons en onze werknemers ligt terwijl het binden van talenten een van de grootste uitdagingen is in deze arbeidsmarkt?

Een van de elementen die Nieuwenhuis benoemt, is de paradoxale communicatie richting kinderen (en ik denk ook vaak medewerkers). Hij noemt het voorbeeld: “Als een leraar zegt dat fouten maken oké is, maar alleen de kinderen die het goede antwoord geven de beurt geeft, geef je eigenlijk 2 boodschappen af. Hier moest ik meteen denken aan het Feyenoord-motto ‘Geen woorden maar daden’. Want wat onthouden we? Kijkend naar alles wat inmiddels bekend is over spiegelneuronen kunnen we concluderen dat vooral het gedrag in ons brein plakt. De daden, ons eigen gedrag, wordt het meest onthouden.

Het gevoel perfect te moeten zijn, staat haaks op het BCL-motto proud to be vout. Niels Bohr, een van de grondleggers van de atoomfysica zei “Een expert is iemand die op zijn vakgebied alle fouten heeft gemaakt die er maar te maken zijn.” Het hangt er alleen wel van af hoe je met die fouten omgaat. Fouten maken kan pijnlijk zijn, ons emotionele brein wordt direct geraakt.  Maar kan je als professional ‘voorbij’ dat pijnlijke moment?  Hoe ga jij om met fouten? Kun je met milde ogen kijken naar eigen fouten? En hoe acteer jij als rolmodel: wie geef jij ‘de beurt’ in jouw team? Zijn dat de collega’s waarvan je zeker weet dat ze het in één keer goed doen? Of geef je mensen de kans om fouten te maken en dus te leren?

Een paar praktische tips om fouten te maken

1. Fouten maken, vastzitten, verwarring en frustratie horen erbij als je leert en jezelf ontwikkelt. Sta bewust wekelijks eens stil bij je eigen ‘fouten’. Kun je je ontwikkelen om meer van fouten te leren zonder dat de paniek toeslaat omdat je niet perfect bent? Het pijnlijke signaal is een kans om het de volgende keer anders te doen. Het helpt als je daar makkelijker mee kunt dealen.

2. Stimuleer het maken van fouten bij anderen. Dat klinkt wat gek maar binnen een cultuur waarbij fouten maken geoorloofd wordt, wordt meer gecreëerd en ontwikkeld!

3. Ben een rolmodel als het gaat om het maken van fouten. Vertel over eigen fouten en hoe je daarmee omgaat. Laat anderen afkijken van jouw manier in het omgaan met fouten. 

Of... vertel het verhaal van Tom Watson, voormalig CEO van IBM. Een van zijn managers nam een beslissing die het bedrijf 10 miljoen dollar zou kosten. De betreffende manager liep schuldbewust het kantoor van Tom binnen met de veronderstelling ontslagen te worden. Watson reageerde met: jou ontslaan? Nee hoor, ik heb net 10 miljoen dollar in je opleiding geïnvesteerd.

Fouten maken, met een knipoog

Een gezonde dosis humor is ook goed voor het brein. Daarom, als afsluiter, nog een aardig stukje cabaret van Lebbis over fouten maken.