BLOG | 10-05-2018

• Testimonial: een heel nieuwe kijk op lesgeven •

Annita van Wijlen, coördinator voor studenten geneeskunde en projectleider UMCG Gilde Verpleegkundige Niveau 4 aan het UMCG, maakte zo’n twee jaar geleden kennis met het fenomeen breinleren tijdens een training van het BCL Instituut. Ze was meteen verkocht! Haar enthousiasme werkte aanstekelijk want steeds meer collega’s werden nieuwsgierig. Afgelopen jaar volgde ze, samen met 12 collega’s van het UMCG en ROC Alfa-college een door het BCL Instituut ontwikkelde maatwerkopleiding. Samen met collega Aletta Helmig, stagecoördinator en docent verpleegkundige aan het Alfa-college, vertelt ze over haar ervaringen.

“Samen met Han Verhoeven van het BCL Instituut hebben we een opleiding op maat vormgegeven”, trapt Annita af. “We zijn uiteindelijk uitgekomen op een traject van zeven opleidingsdagen, gefundeerd op de zes breinprincipes maar aangevuld met de ASOOO-opleiding en een vleugje mindshift management. Al tijdens de eerste opleidingsdag introduceerde Han onze eindopdracht. Dat maakt ‘t meteen concreet: gedurende de opleiding werk je ook echt naar een einddoel. In onze situatie het herontwerp van lesstof.”

Aletta hoefde niet lang na te denken toen Annita haar vroeg of ze mee wilde doen. “Hoe je het ook wendt of keert: motivatie is bij onze leerlingen nog wel eens een ding. Toen ik las over de ‘dopaminekraan’ dacht ik meteen: ‘Yes, daar wil ik meer van weten!’”

Fingerspitzengefühl

Door meer te weten over de werking van het brein, gingen Annita en Aletta heel anders naar hun werkwijze en de benadering van leerlingen kijken. Annita: “Als je weet dat een geitenpaadje niet van de een op de andere dag transformeert tot een autosnelweg, dan ga je daar naar handelen. Je kunt leerlingen veel beter helpen om effectiever te leren.”

Beide dames roemen het praktijkgerichte karakter van de opleiding. Toch merkt Aletta dat de toepassing soms nog zoeken is. “Je werkt met mensen, dus de aanpak verschilt ook per persoon. Ik probeer te spelen met zowel de breinprincipes als de ASOOO-benadering. Als voorbeeld: het geven van autonomie. Een beetje meer, een beetje minder… Hoe dat uitpakt, verschilt per leerling: bij de een schiet de motivatie echt omhoog, bij de ander werkt ’t juist niet. Dan betrap ik me er zelf op dat ik te veel autonomie heb gegeven. Maar hey, dan denk ik ook ‘proud to be fout’. Fouten maken mag. Sterker nog: ik durf me nu ook kwetsbaarder richting de leerlingen op te stellen. Ik merk dat ik langzaam dat fingerspitzengefühl krijg, vooral door te doen en te experimenteren.”

Klaar met Kahoot

De vele nieuwe werkvormen die ze kreeg aangereikt, ervaart Aletta nog steeds als een verrijking. “Ik ben nu veel bewuster met mijn lessen bezig. Denk steeds: ‘Hoe kan het anders? Aantrekkelijker?’ Games en testjes zijn anno nu wel ingeburgerd in het onderwijs, maar op een gegeven moment – na de zoveelste Kahoot - zijn leerlingen er ook wel klaar mee. Wil je het spannend en uitdagend houden, dan moet je variëren. Dankzij de opleiding heb ik nu een ‘ladekast’ aan werkvormen die ik in mijn lessen kan verwerken.”

Los van het stevige breinproof fundament en de vele praktische werkvormen, zorgde de opleiding ook voor – zo zegt Aletta het zelf – ‘simpele eye-openers’. Als voorbeeld noemt ze het verschil in prime time en down time in het brein. “Als je weet dat het brein de eerste vijf tot acht minuten van een les op scherp staat en de aandacht daarna al afneemt, dan is het toch gek om een les te beginnen met het invullen van presentieformulieren?

Diversiteit

De groep bestond uit medewerkers van het UMCG en medewerkers van het Alfa-college: een bont gezelschap, variërend van docenten tot communicatieprofessionals. Juist die diversiteit ervoer Annita als zeer waardevol. “De groepsgrootte van zo’n 12 personen kan ik iedereen aanraden. Groot genoeg om in subgroepen aan opdrachten en rollenspellen te werken en tegelijkertijd klein genoeg om niet te verzanden in anonimiteit. En ja, diversiteit in de groep is een meerwaarde. Iedereen heeft toch zijn eigen referentiekader. Dat zorgt ervoor dat je kritisch naar elkaar kunt zijn, elkaar een spiegel voor kunt houden. Het grappige is dat de opleiding niet alleen gaat over jouw manier van lesgeven, maar ook heel sterk over jezelf; je mindset. Het komt dichtbij. Ik vond het fijn dat Han enorm veel aandacht had voor de sfeer binnen de groep. Iedereen was bloedfanatiek. Maar juist door de open sfeer durfden we ’t elkaar ook moeilijk te maken. Dan leer je toch het meest.”

Stronteigenwijs

Over trainer Han zijn Aletta en Annita dan ook vol lof. Aletta: “Los van het feit dat Han heel kundig is en zaken goed kan uitleggen, is het ook een heel fijn en relaxed mens. Ze brengt de theorie ook direct zelf in de praktijk: de werking van spiegelneuronen (voorbeeldgedrag) pur sang.” “Vergeet niet”, vult Annita aan, “dat docenten en zusters misschien wel de moeilijkste doelgroep zijn om les aan te geven. Ze weten alles beter en zijn stronteigenwijs. Han wist daar feilloos mee om te gaan.”

Vervolg

Volgens Annita waren alle collega’s enthousiast over de opleiding. We experimenteren volop met dat wat we hebben geleerd. Dat zit ‘m soms ook in heel kleine dingen: de saai ingerichte gangen in ons gebouw. Ik merk dat ons enthousiasme ook aanstekelijk werkt. Breinleren is steeds vaker een onderwerp van gesprek, ook met collega’s die de opleiding nog niet hebben gevolgd”. Annita sluit dan ook niet uit dat de opleiding een vervolg krijgt. “Binnen het Wenckebach Instituut – het opleidingsinstituut voor professionals, onderdeel van het UMCG – wordt ook veel nagedacht over nieuwe manieren van opleiden. Als je het mij vraagt, zou je daar meteen een breinproof touch aan moeten geven.”